cerska-bitka-tekeris

Spomen kosturnica u Tekerišu se nalazi u istoimenom selu, pored puta Šabac-Krupanj, na planini Cer, u blizini Loznice, u zapadnoj Srbiji. Podignuta je u čast junaka čuvene Cerske bitke, koja se u Prvom svetskom ratu, 1914. godine, vodila između srpske i austrougarske vojske. U ovoj bitci je srpska vojska do nogu potukla austrougarsku. To je bila prva pobeda savezničkih snaga u Velikom ratu. Spomenik se satoji iz tri celine.

            Centralni deo je izgrađen od neobrađenih kamenih blokova, u vidu gromade koja izlazi iz zemlje. Na vrhu je postavljen bronzani orao, sa raširenim krilima i lovorovim vencem, što simboliše mir i prijateljstvo. Spomen kosturnica u Tekerišu ima neprailan oblik i ograđena je šestougaonim stubićima koji su međusobno povezani lancima. Spomenik je visok 10,5 m. Oko spomen kosturnice u Tekerišu su 2003. godine, postavljene biste Radomiru Putniku, Živojinu Mišiću, Stepi Stepanoviću, Petru Bojoviću i Pavlu Jurišiću Šturmu. Izgrađena je i spomen česma i muzejska postavka za Cersku bitku. Ceo kompleks je zaštićen kao spomenik kulture od posebnog značaja za Srbiju.

Ukratko, Cerska bitka se odigrala na prostorima planine Cer između delova Druge srpske armije pod komandom generala Stepe Stepanovića i delova pete austrougarske armije, pod komandom generala Liberijusa fon Franka. Zahvaljujući nadljudskim naporima i odličnom komandovanju, srpske trupe su izvojevale prvu srpsku a ujedno i prvu savezničku pobedu u Prvom svetskom ratu.

            Spomenik je podignut na Vidovdan 1928. godine, i na njemu, spomen-kosturnici koja izgleda kao pravi planinski kameni vis, sa prednje strane nalazi se veliki zlatno-crveni grb Srbije sa krunom i tekstom „Vaša dela su besmrtna“. Na ovom mestu nalaze se, inače, zajedno posmrtni ostaci i srpskih i austrougarskih vojnika. A na postamentu spomenika nalazi se nekoliko spomen ploča: palim borcima – od oficira i ratnika rodoljuba podrinaca; vojvodi Stepi od udruženja podrinaca; vojvodi Putniku od udruženja rezervnih oficira i ratnika i „čehoslovačkoj braći“, vojnicima 28. praškog puka, koji su odbili da pucaju u Srbe i poginuli pevajući „Hej Sloveni!“ Brojni drugi južni sloveni (mnogo, teritorijalno i fizički, bliži od Čeha i Slovaka) nisu imali toliko moralnih dilema kada je trebalo pucati na srpsku vojsku, ni tada a ni u sledećih stotinjak godina. Šezdeset godina kasnije, otvoren je i muzej „Cerska Bitka“, ispred kojeg su postavljene biste naših vojvoda, kreatora svih pobeda u Prvom svetskom ratu – Stepe Stepanovića, Živojina Mišića, Radomira Putnika i Petra Bojovića. Deo kompleksa je i spomen česma sa prednje strane, ka putu.
Na Ceru je Srpska vojska odnela pobedu zahvaljujući umešnom upravljanju bitkom, uz izuzetno brzo i uspešno pregrupisavanje jedinica (Marš na Drinu; kada se videlo da glavni udar ide preko Drine, a ne preko Save i Dunava), a visok moral srpske vojske je bio ključni faktor u pobedi. Prisustvo najviših oficira u prvim redovima uz vojsku, i prisustvo Kralja Petra na okolnim položajima – doprineli su da svaki srpski vojnik u borbi dâ sve od sebe. A Austrougarska vrhovna komanda odlučila se za pravac preko Drine, jer se plašila srpske ofanzive na Bosnu i mogućnosti potpunog ustanka tamošnjeg življa, što se, ipak, pokazalo lošom odlukom, a loša ideja je bilo i komandovanje iz pozadine (general Poćorek iz Sarajeva, a general Frank iz Tuzle), ali to je već (bio) njihov problem.