ISTORIJA KRUPNJA
Krupanj je udaljen od Loznice 28 km, od Šapca i Valjeva 64 km, od Novog Sada 135 km i od Beograda 140km. Grad je dolinsko neselje i leži smešten u kotlini okružen ograncima Boranje, Jagodnje i Sokolske planine; kao podplaninsko mesto leži južno od 45. paralele na 289 m nadmorske visine, a najviši vrh Rađevine je Rožanj(973m) koji se nalazi na Sokolskoj planini. Kroz grad protiču reke Bogoštica, Zmajevac, Čađavica i Kržava čijim spajanjem u centru nastaje reka Likodra.
Rađevina i njeno gradsko središte Krupanj nalaze se u zapadnom delu Srbije, na desnoj obali reke Drine. Po poslednjem popisu iz 2011. god. Krupanj ima 4.455, dok opština broji 17.295 stanovnika.
S obzirom na to da je Rađevina peripanonska regija južnog oboda Panonskog basena, njeno podneblje je umereno kontinentalno. Okolnost da ovo malo udubljenje predstavlja „basen u basenu” (podplaninsku župu), podrazumeva izvesna župna obeležja mikroklime Krupnja, a u tom smislu i specifičnu vazdušnu banju. Mikro klima Krupnja je gotovo ista kao i mikro klima Zlatibora. Planine ga štite od regionalnih vazdušnih strujanja, ali mu donose lokalne vazdušne struje. Mnogi gosti već u prvom susretu sa ovim krajem ističu izuzetne prirodne pogodnosti, ekološki čistu i nezagađenu sredinu, zdravu hranu, prijatne letnje noći kao i zime sa dosta snega što zajedno pruža mogućnosti za razvoj i letnjeg i zimskog turizma.
Pored obilja parkova u samom Krupnju, uz malo napora otkrićete skrivene lepote kojima obiluje okolina Krupnja.
Izletište Zmajevac je na svega 3 km od Krupnja, a do njega se može stići asfaltnim putem i pešačkim stazama iz nekoliko pravaca, a najatraktivniji je uz tok reke Zmajevac, gde se prolazeći pored brzaka i vodopada ove lepe reke, stiže u čudesan ambijent prirode.
Kovačevića pećina se nalazi na oko 6km od Krupnja i predstavlja zaštićeni prirodni fenomen. Unutrašnjost pećine je atraktivna, sa obiljem stalaktita i stalagmita, mnogobrojnim jezercima i kolonijama slepih miševa.
Prvi arheološki nalazi u Krupnju datiraju još iz perioda neolita i to u vidu ostataka keramike, oruđa i oružja karakterističnih za taj period. Na ulazu u grad postoje ostaci rimskog naselja sa fragmentima rimske keramike, a u pitanju je ostatak objekta poznatiji kao Vila Rustika. Prvi put se naziv Krupanj pojavljuje u dubrovačkim spisima 1417. godine, a dubrovački pisari, koji su bili Italijani, najčešće su ga zapisivali kao „Crupagn”. Rađevina je dobila ime po čuvenom srednjevekovnom vitezu – vojvodi Rađu.
Razvojem rudarstva u Srednjem veku Krupanj je postao značajno rudarsko mesto (rudnik srebra) kroz koga su prolazili dubrovački karavanski putevi. Tursko osvajanje Despotovine (1459) uvelo je današnju oblast Rađevine (Krupanj) u dug period nesređenog i teškog života. U događajima Prvog srpskog ustanka Krupanj je prvi put oslobodio u leto 1804. hajdučki harambaša Đorđe Obradović Ćurčija i njegova četa hajduka, a značajnu ulogu u borbi protiv Turaka imao i knez Krsta Ignjatović – vojvoda rađevski. Godine 1837. u Krupnju je otvorena prva škola, a 1842. godine izgrađena je crkva Sv.Vaznesenja Gospodnjeg. Veliki događaj za Rađevinu je svakako iseljavanje Turaka i rušenje Soko grada – zloglasne turske tvrđave u čijem podnožju se danas nalazi manastir Sv. Nikolaja, zadužbina vladike šabačko-valjevskog gospodina Lavrentija. Načelnik rađevskog sreza kapetan Petar Radojlović je 1862. godine, po naređenju kneza Mihaila Obrenovića, izvršio rušenje utvrđenja i time ušao u legendu. Krajem XIX veka u varošici je sagrađena topionica olova i antimona sa pratećim objektima među kojima se svojim izgledom izdvajala zgrada u kojoj je stanovao upravnik podrinskih rudnika g. Svetozar Mašin sa suprugom Dragom (docnije kraljicom,suprugom kralja Aleksandra Obrenovića). Kulminacija jedne od najdinamičnijih bitaka koje je vodila srpska vojska u Prvom svetskom ratu vezana je za prostor Mačkovog Kamena na planini Jagodnja u neposrednom zaleđu Krupnja. U vojnoj istoriji je zabeleženo da su se onde vodile najogorčenije i najdinamičnije borbe u kojima je ranjen i princ Đorđe Karađorđević. Srpski narod se odužio senima svojih očeva dostojnim spomenicima: crkva spomen-kosturnica Sv.Vaznesenja Gospodnjeg u Krupnju i spomen-kapela na Mačkovom Kamenu (dela arhitekte Momira Korunovića). Godine 1922. osnovano je prvo sportsko društvo ¨Rađevac¨ a u čast kapetana Petra Radojlovića je u Krupnju 1927. godine osnovano sportsko i kulturno društvo ¨Radojlović¨ koje je postojalo sve do Drugog svetskog rata. U drugom svetskom ratu, nemačka kaznena ekspedicija je spalila Krupanj do temelja izuzev zgrade stare apoteke (vila Pere Despića), crkve Sv.Vaznesenja Gospodnjeg i bolnice, zadužbine Nikole Spasića trgovca iz Beograda.
